Tryb życia
Stado
Lwy jako jedyne kotowate żyją w grupach rodzinnych. Stado składa się z 3-30 osobników - spokrewnionych samic, ich potomstwa obojga płci i kilku niespokrewnionych samców, których głównym zadaniem jest obrona terytorium i zapładnianie samic. Odnotowano tylko dwa przypadki obecności niespokrewnionych samic w stadzie W stadzie może być jeden samiec (typowe dla populacji z Tsavo[28]) lub koalicja 2-4 samców. Większość stad liczy od 2 do 12 dorosłych osobników. Wielkość, liczba i zagęszczenie stad są uzależnione od dostępności pokarmu oraz liczebności lwów na danym obszarze.
Każde stado ma swoją własną hierarchię, w której najsłabszy samiec ma rangę wyższą od samic. Samce stale rywalizują o przywództwo nad stadem z innymi lwami i rzadko zdarza się, by samiec lwa żył w jednym stadzie dłużej niż 3 lata. Jeśli przewodzący samiec zostanie pokonany przez innego, odchodzi od stada i z reguły już nigdy do niego nie wraca.
Młode samice zwykle pozostają w stadzie na stałe, młode samce opuszczają stado po osiągnięciu dojrzałości płciowej.
Wyjaśnieniem stadnego - nietypowego dla kotowatych - trybu życia mogą być dwie przyczyny: zwiększenie skuteczności pozyskiwania pokarmu oraz zwiększenie przeżywalności młodych. Większa skuteczność polowania w stadzie została wielokrotnie potwierdzona obserwacjami. Badacze podnoszą jednak argument, że w większym stadzie zdobycz dzielona jest pomiędzy wielu osobników. Mniejsza skuteczność lwa polującego samotnie nagradzana jest natomiast większą porcją posiłku, jaka mu pozostaje bez konieczności dzielenia się ze współbiesiadnikami. Wprawdzie większość lwów żyje w stadach, ale samotniczy tryb życia nie jest u nich rzadkością. Poza tym lwy (zarówno samce jak i samice) oddalają się czasem od stada, aby zapolować samotnie, co sugeruje, że wspólne polowania nie są najmocniejszym czynnikiem wzmacniającym relacje socjalne tych zwierząt.
W trakcie wieloletnich obserwacji lwów w Serengeti badacze stwierdzili, że największą przeżywalność młodych uzyskują stada, w których są co najmniej trzy współpracujące ze sobą lwice. Jedna lub dwie samice nie są w stanie uchronić młodych przed nowym samcem, którego pojawienie się w stadzie zagraża lwiątkom - lub przed drapieżnikami, kiedy samice oddaliły się w poszukiwaniu zdobyczy. Lwice wspólnie opiekują się wszystkimi młodymi ze stada, natomiast samiec chroniący terytorium i samic chroni jedynie swoje młode.
W obronie stada przed intruzami lwice stają razem z samcami. Najsilniejsze samce występują do przodu, a reszta stada staje za nimi.
Większość czasu spędzają odpoczywając - do 20 godzin w ciągu doby.
Pokarm i strategia polowania
Lew może biec z prędkością 50-60 km/h
Lwy są mięsożercami polującymi głównie na ssaki kopytne, jak antylopy, zebry, gazele, bawoły afrykańskie, żyrafy i guźce oraz sporadycznie młode większych ssaków, takich jak słonie, hipopotamy czy nosorożce. Gdy brakuje pokarmu, zdarza im się napadać na zwierzęta hodowlane, zjadać gryzonie, ptaki czy padlinę, a nawet ludzi.
Na terenach otwartych lwy najczęściej polują w nocy. Tam, gdzie są wysokie trawy lub gęste krzewy polowania zdarzają się również w ciągu dnia. Samce rzadko uczestniczą w polowaniach. Przyłączają się do łowów na dużego zwierza, takiego jak bawoły. Wówczas siła samca jest niezbędna do przytrzymania, a następnie powalenia ofiary ataku. Samice zwykle polują stadnie. Badania przeprowadzone przez G. Schallera w 1972 roku w Parku Narodowym Serengeti wykazały, że lwy mają dwukrotnie więcej szans na złapanie ofiary, gdy polują w grupie niż samotnie (17% szans ma samica polująca pojedynczo, a 30% jeśli polują dwie). Kilka samic chętnie współpracuje ze sobą na polowaniu. Podczas polowania rozpraszają się na rozległym obszarze. Część z nich czeka, aż pozostałe nagonią zdobycz w ich stronę, wtedy zaczyna się atak.
Lwice upolowały słoniątko
Skuteczność ataków zależy od zdobyczy, pory dnia, rodzaju terenu oraz umiejętności współpracy w stadzie. W przypadku gazel skuteczność polowania wynosi ok. 14%, gnu i zebr 38% a guźców 48%. Polowanie nocne charakteryzuje się 33% skutecznością, dzienne 21%. Na otwartych przestrzeniach (sawanna), gdzie ofiara ma sprzyjające warunki do ucieczki, skuteczność polowania zależy głównie od umiejętności współpracy pomiędzy osobnikami stada. Przeciętnie tylko 12 procent takich polowań kończy się sukcesem, a w buszu 41 procent. W zależności od terenu, upodobań oraz sposobu obrony stosowanego przez ofiarę lwy używają różnych technik łowieckich.
Podstawowa technika polega na spłoszeniu ofiary i zagonieniu jej do pułapki. Młode lwy kierują upatrzoną zdobycz ku ukrytym w krzakach lub w trawie bardziej doświadczonym osobnikom, które powalają zwierzę. Lwy zabijają, przewracając ofiarę na ziemię i dusząc ją, trzymając zwierzę za pysk lub zaciskając zęby na gardle. Jeśli samica jest zmuszona polować samotnie podkrada się do ofiary na ile to jest możliwe, zwykle na odległość 30 m lub bliżej. Większość ssaków kopytnych potrafi biegać szybciej niż lwy.
Lew jedzący guźca
Lwy często wykorzystując przewagę liczebną odbierają zdobycz innym drapieżnikom - gepardom, hienom, lampartom i likaonom. Upolowaną lub zdobytą zwierzyną posila się całe stado, a ponieważ każdy lew stara się zjeść jak najwięcej dochodzi między nimi do utarczek. Najsilniejszy lew zjada najwięcej, po nim pozostałe samce, później samice, a na końcu młode. Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe dorosłego samca sięga 7 kg, a samicy 5 kg mięsa.
Rozród
Kopulująca para
Lwy rozmnażają się przez cały rok. Gdy samica wchodzi w ruję, jej gruczoły zaczynają wydzielać intensywną woń. Samiec wyczuwa ją węchem, w czym pomaga mu narząd Jacobsona. Samica wybiera partnera spośród dorosłych lwów ze stada, a następnie oddala się z nim na kilka dni. Przez ten czas para kopuluje kilkadziesiąt razy dziennie, w przerwach liżąc się i łasząc do siebie.
Podczas samej kopulacji samica leży, a samiec kuca nad nią przytrzymując partnerkę zębami za kark.
Młode rodzą się w liczbie od 1 do 6 (w większości przypadków od 1 do 4) po ciąży trwającej 100-114 dni. Nowo narodzone lwiątka mają cętki. Ważą od 1 do 2 kg. Młodymi opiekuje się całe stado. Często, gdy lwice ruszają na polowanie, lwiątka pozostają pod opieką jednej lub dwóch "ciotek", które troszczą się o nie do powrotu matek. Jest to zachowanie unikalne w rodzinie kotowatych.
Charakterystyczna "mina" jaką przybiera samiec, aby lepiej wyczuć samicę narządem Jacobsona
Tylko jedno na pięć lwiątek osiąga dojrzałość. Młodym zagrażają drapieżniki, takie jak hieny, czy lamparty, choroby, a także samce własnego gatunku, gdyż po objęciu przywództwa nad stadem lew zabija młode swego poprzednika, by samice szybciej mogły wejść w ruję i urodzić jego potomstwo. Najmniejszą śmiertelność wśród młodych uzyskują samice rodzące w zbliżonym czasie, wspólnie opiekujące się młodymi i wspólnie je karmiące.
Obserwatorzy zauważyli, że zarówno u samców jak i samic mogą występować zachowania homoseksualne.
Rozwój
Młode lwy
Małe lwy rodzą się ślepe, ich oczy otwierają się około 3-11 dnia. W wieku 10-15 dni łapy młodych są już dość silne i zwierzęta zaczynają chodzić, choć na pełną sprawność muszą poczekać jeszcze 3-4 tygodnie. Do ósmego tygodnia życia matka trzyma je w ukryciu. Miesięcznym lwom wyrastają pierwsze zęby.
W wieku 1-2 miesięcy lwiątka zaczynają oddalać się od matki i bawić się z innymi, dziecięce plamy na futrze znikają w wieku 3 miesięcy. Lwy zaczynają polować w wieku 11 miesięcy, po kolejnych 5 miesiącach są już w pełni samodzielne. Lwia grzywa zaczyna rosnąć w wieku 2 lat. Samce są dojrzałe płciowo po 2,5 roku, samice w wieku 2,5-4 lat.
Samce żyją krócej niż samice. Jeśli wcześniej nie zginą w walce mogą dożyć wieku ponad 10 lat. Notowano pojedyncze przypadki 16-letnich samców żyjących na wolności. Taki wiek, 15-16 lat, dla samic jest natomiast wiekiem przeciętnym. W Parku Serengeti samice żyją do 18 lat. Przeciętny wiek życia w niewoli wynosi 13 lat. Najstarszy znany lew żył 30 lat.